Παλαιά Εκκλησία

Ιστορικό

Ο Ιωαν.Λαμπρίδης στο τεύχος Α', στα κεφάλαια εκκλησιαστική διοίκηση και Μονές τις σελίδεσ 57 και 58 γράφει: <<Μέχρι το 516 μ.χ αναφέρεται η επισκοπή Δωδώνης, στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού στην Ηπειρο.Στη Σύνοδο του 789, της Κωνσταντινούπολης, αναφέρεται η επισκοπή Ιωαννίνων.Και ερωτάται ο συγγραφέας, για 363 χρόνια πού ήταν ο καθεδρικός ναός της επισκοπής; Λέγεται ότι κατ΄αρχάς συνέστη στο χωριό Αρδομίστα (σημερινές Λογγάδες) σε απόσταση μισής ώρας πλού από τα Ιωάννινα προς Α. δια του Πόρου (περιοχή των Λογγάδων παλιό λιμάνι).Στο Άγιο Βήμα του ναού του χωριού, υπάρχει λίθινο σύνθρονο. Επίσης υπάρχουν και δύο επιγραφές, η μία πάνω σε λίθο, στο μεσημβρινό τοίχο και φέρει τα γράμματα <<ΕΜΕΡΕ>>, <<Μ.Ε>, <<ΕΤ.δ.ρ.λ>> που τα τελευταία δηλώνουν (.........), που συμπίπτει με την εποχή που καταστράφηκε η Δωδώνη. (Σημ. Η Δωδώνη καταστράφηκε από τους Γότθους το 550 υπό τον Τοτίλα).Η άλλη επιγραφή είναι γραμμένη μέσα στο Νάρθηκα με στοιχεία ΑΧΝΕ (1655), Την εποχή που ανακαινίστηκε ο ναός πιο μεγαλόπρεπος. Κατά την περίοδο αυτή υπάρχει η παράδοση: Κάποιος Τουρκαλβανός ανεβαίνοντας στον μιναρέ του τζαμιού Φετιχγιέ, στο φρούριο και παρατηρώντας την γύρω περιοχή, θαμβώθηκε από την αντανάκλαση του φωτός που προερχόταν από τους πολυποίκιλους τρούλους, που ήταν επάνω από τη στέγη του ναού.Αγανάκτησε και έδωσε εντολή να τον ανατρέψουν. Έτσι ανακαινίσθηκε με απλή πλακόστρωτη στέγη, όπως είναι σήμερα, πάνω στους αρχαίους και μεσαιωνικούς τοίχους.

Λίγα λόγια για τον Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης Ιωάσαφ, που συνδέεται το όνομά του με την εκκλησία. Ο Νικ. Ζιάγκας στο βιβλίο του <<Τουρκοκρατούμενη Ήπειρος>>, μας πληροφορεί: << Ο πατέρας του Ιωάσαφ ήταν από την Κράψη (χωριό πιο πάνω από τις Λογγάδες) και τον έλεγαν Νικόλαο και η μάνα του από την Αδρομίστα (Λογγάδες) και την έλεγαν Πανάγιω. Μεταξύ των άλλων ο Πατριάρχης έκτισε στη μνήμη των γονιών του την καθολική εκκλησία της Κράψης και την καθολική εκκλησία Παναγιά Αδρομίστας, στα ερείπια αρχαίας εκκλησίας, πάντα κατά τον Νι. Ζιάγκα. Άρα η εκκλησία προϋπήρχε.

Ο κύριος ναός είναι αφιερωμένος στην ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ. Δεξιά είναι ο ναϊσκοςτης Φανερωμένης και αριστερά ο Άγιος Νικόλαος. Υπάρχει μία εικόνα, ο Αποκεφαλισμός Ιωάννου, και με δυσκολία διαβάζω <<ΤΗ ΠΕΙ ΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΚ ΚΑΛΛΑΡΙΤΑΣ ΕΤΕΙ 1730>>. Υπάρχουν πολύ παλιές εικόνες, καθώς και βιβλιοθήκη στο ιερό από παλιά Ευαγγέλια. Υπάρχει ένα χαγιάτι, όπου γινόντουσαν οι συνελεύσεις και παίρνονταν διάφορες αποφάσεις, σε δύσκολες στιγμές.

Όλα αυτά τα παραπάνω είναι ένας πρόλογος, πρόλογος δυσανάλογος με το θέμα μου, που θα είναι σύντομο.

Είναι αλήθεια αυτός ο ναός δε μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες των εκκλησιαζομένων και έτσι κτίστηκε ένας ναός, αφιερωμένος στη Χάρη Της, με ιδρώτα και κόπους πολλούς κύρια των ίδιων των Λογγαδιτών. Καταπώς περνώ από την εκκλησία, τρέχει η σκέψη στο παρελθόν και φαντάζομαι ισκιώματα να ξεβγαίνουν από την στενή κύρια Πύλη και να συναθροίζονται στο γραφικό χαγιάτι. Αφουγκράζομαι τους ανασασμούς τους και αναστεναγμούς και να κουβεντιάζουν για τις φαμίλιες, για τον κάματο και τη σοδιά.

Χιλιάδες άνθρωποι στο διάβα των αιώνων, έζησαν και λειτουργήθηκαν σ΄αυτή την εκκλησία, που από μόνη της κάνει κουράγιο να στεριωθεί και μοιάζει βοήθεια να ζητά να κρατηθεί, όσο πιο πολύ μπορεί, για να μαρτυρεί στην τωρινή γενιά και στις άλλες που θα ΄ρθουν, ότι και εδώ υπήρξε Ελλάδα από πολύ παλιά και με την Πίστη την ορθή αντάμα πορεύτηκαν μέχρι τις μέρες τις δικές μας.

Και αυτή τη στιγμή, καταπώς γράφω αυτές τις αράδες, ήρθε στη σκέψη μου μια άλλη εκκλησία <<ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ>>, και <<ΕΚΕΙΝΗ>>, στην Παφλαγονία του Πόντου, που πριν τέσσερα χρόνια επισκέφτηκα. Και να πως περιγράφω στοοδοιπορικό <<ΠΕΤΡΙΝΕΣ ΜΝΗΜΕΣ>>... <<Πάνω ψηλά στα κράσπεδα τόυρανού, στην πιο πάνω κορφή κοντά στο Ασκορντάση, ήταν η εκκλήσία ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ. Γκρεμισμένη τώρα και μόνο τα θεμέλια θυμίζουν ένα κάποιο χριστιανικό - ελληνικό μεγαλείο...>> Και να φανταστεί κανείς ότι βρίσκεται στην καρδιά της Τουρκίας και όχι στη καρδιά της Ελλάδος, που βρίσκεται η εκκλησία των ΛΟΓΓΑΔΩΝ.

Τι λέτε γι΄αυτό σεις οι υπεύθυνοι και αρμόδιοι; Δεν αξίζει τον κόπο να δοθεί χείρα βοηθείας και να στεριώσει αυτός ο ιστορικός ναός; Γιατί αλλιώς, σε λίγο θα γίνει ένας σωρός άμορφης μάζας, για να θάψει από κάτω ό,τι το ιερό και όσιο και να σβήσει μια ιστορία αιώνων κι ένα κομμάτι της Εθνικής μας Ιστορίας.

Όσο είναι καιρός, που ακόμα αντέχει, ας γρηγορήσουμε, για να μη ψάχνουμε μεταξύ μας τους ενόχους της αδιαφορίας